Главная » Статьи | [ Добавить статью ] |
Всего материалов в каталоге: 11 Показано материалов: 1-10 |
Страницы: 1 2 » |
Хақназар хан (1538-1580) - Қасым ханның баласы Хақназар (Ақназар) хан тұсында қазақ хандығы қайта бірігіп дами түсті. Хақназар қазақ хандығын 42 жыл биледі. Қазақ хандығының 300 жылдық тарихында Хақназардай ұзақ жыл ел билеген хан болған емес. Ол ел басқару, қиын-қыстау, әскери-саяси істері жағында қажырлы да қабілетті қайраткер болды. Оның үстіне аса күрделі сыртқы жағдайларда дипломатиялық дарыны мол майталман екендігін көрсетті. Хақназар хан таққа отырған соң хандық үкіметтің билігін нығайтуға және күшейтуге қажырлы қайрат жұмсады. Өзінен бұрынғы Тапир хан және Бұйдаш хан тұсында бытыраңқы жағдайға түскен Қазақ хандығын қайта біріктірді. 1523-1524 жылдары жарыққа шыққан қазақ-қырғыз одағын үздіксіз нығайтты, тіпті сол заманның тарихи деректерінде Хақназар хан «қазақтар мен қырғыздардың патшасы» деп аталды. |
Тәуекел хан (1582-1598 ж.ж. билік құрған) - XVI ғасырдың 90-жылдарынан XVII ғасырдың басына дейінгі Қазақ хандығының
тарихы Шығайдың Абдаллахқа өтіп кетуі, Тәуекелдің одан қалуы, қазақ сұлтандары
қатысқан 1588-жылғы Ташкент көтерілісі, 1594-1595 жылдардағы Тәуекел
Түркістанды, Ташкентті, Ферғананы, Самарқандты басып алған кездегі соғыс
оқиғалары сияқты деректермен белгілі. Бұл аймақтардың Қазақ хандығы құрамына
қосылуының тарихи маңызы зор болды, бір тарихи кезеңнің екіншісімен алмасуын
көрсетті. Бұл оқиғалар тек қазақ хандығына ғана емес, шайбанилік мемлекеттерге
де елеулі ықпал жасады, өйткені Орта Азиядағы әулеттер ауысуының солармен
тікелей байланысы болды. Толығырақ |
Тәуке хан (1626-1718) - Әз-Тәуке хан немесе Мұхамед
Батырхан деп те аталады, Салқам Жәңгір атанған Жәңгір ханның ұлы. Тәуке хан
тұсында Қазақ хандығы саяси жағынан нығайған және бір орталыққа бағынған үлкен
мемлекет болды. Оны Тәуке ханның үш жүзге және Қырғыз бен Қарақалпаққа билігі
жүргенінен де көреміз. Оны Тәке хан тұсында Сыр бойында Қазақтың 32 қаласы
болғанынан да көріге болады. Қысқы Ордасын Тәуке Хан Түркістан қаласына
орналастырды. Жазғы Ордасы қазіргі Астана қаласына таяу жерде, қазіргі Астанадан
10 шақырым жерде болған. Халық зердесінде қалған аңыздар бойынша да Тәуке хан
билік жүргізген заман ең бір өркендеген алтын ғасыр ретінде қалды. Тәуке ханның
билік құру кезеңі 1780-1718 жылдар. Яғни, қазақ даласында отыз жылға жуық
хандық билік құрған. Толығырақ |
Тайманұлы Исатай (1791-1838) Бөкей ордасы мен Кіші жүздің батыс
бөлігінде болған азаттық көтерілістің басшысы, халық батыры. Кіші жүз
Байұлының Беріш руынан. Жоңғар шапқыншылығы кезінде атағы шыққан Ағатай
батырдың ұрпағы.
Ел ісіне ерте араласқан Исатайдың кемелденуіне қайын ағасы Жабай
Бегалиннің көп көмегі тиді. Ол кісі орысша оқыған, әжептеуір сауаты бар
адам болған, старшын қызметін атқарған. Толығырақ |
Наурызбай батыр (1706-1781) Құттымбет (Құтпанбет) ұлы Наурызбай (1706-1781) жоңғар басқыншыларына қарсы күресте аты шыққан атақты батырлардың бірі, белгілі қолбасшы. Шыққан тегі Ұлы жүздің Шапырашты тайпасының Асыл руынан. Мекені Алматы қаласы маңындағы Жалпақтөс, Серіктас деген жерлер. Ел басына түскен ауыртпалық өзге замандастары сияқты Наурызбайды да ерте есейтеді. Оның ересектер қатарына қосылуына нар тұлғалы алып денесі де септігін тигізген сияқты. Халық жадында оның «Торы ала тұлпарды, түйе тұрпатты» батыр бейнесінде қалуы да содан. Наурызбайдың өмірі жоңғарларға қарсы күресте өтеді. Ол атақты Аңырақай шайқасына қатысып, жиырма үш жасында қалмақ батырлары Шамалхан мен Қаскелеңді жекпе жекте өлтіріп, батыр атанады. Батырдың ерлігіне риза болған елі: «Наурызбайдың екпіні таудан асқан тасқындай. Қалмақты қойдай қырады, оттан судан тартынбай. Тор ала тұлпар астында, шойын шоқпар қолында. Түйе тұрпатты тұтқыр ер, оңды солды ұрады» деп, оның атын жырға қосып, мақтан тұтады.Толығырақ |
Қазақ халқының салт-дәстүрі
Қазақ халқының салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы |
Көрсетілді: 21719 |
Қосқан: Filosof |
Күні: 23.01.2011
| Комментарии (3)
|
Беташар Беташар(дәстүр). «Уә әлеумет! Енді беташар тыңдайық!». Жаңа түскен келінді «беташар» дәстүрі жасалмай ешкім көре алмайды. Оны көру үшін әдейі «беташар» жасалады. Оған тойға жиналған туыс туғандар тегіс қатынасады. Жас келіннің екі жағында екі көргенді келіндері тұрады. Мұнда «Беташар» жыры айтыла отырып, келінге оның атасы, енесі, оның басқа туыстары таныстырылып, келін оларға сәлем жасайды. Сәлем жасаған адамдар «көрімдік» береді. Бет ашатын жігіт ән жырды желдірте, көңілді көтере жыр төгуі керек. Келін келді көріңіз, Көрімдігін беріңіз. Анау мынау демеңіз, Түсін айтып қойыңыз
Қазақ халқының салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы |
Көрсетілді: 11209 |
Қосқан: Filosof |
Күні: 23.01.2011
| Комментарии (0)
|
Қыз ұзату
«Күйеу келтір, қыз ұзат, тойынды қыл...»
Адам өміріндегі ең бір қызықты да, қуанышты да ұмытылмас белең – оның
үйленіп, жеке отау тігуі. Ұрпақтарының үлгілі отау құруы – сол жастардың
ата-аналары мен ауыл адамдарының ғана тілек-талабы емес, қоғамдық
қажеттілік. Отбасы – мемлекеттің іргетасы. Қоғамдағы әр шаңырақтың
босағасы берік, мерейі үстем болмай, мемлекеттің де мықты болуы мүмкін
емес. Қазақ халқының ұлын үйлендіріп, қызын ұзатуда ғасырлар бойы желісін үзбей жалғасып келе жатқан өзіндік салт-дәстүрлері бар. Толығырақ
Қазақ халқының салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы |
Көрсетілді: 19816 |
Қосқан: Filosof |
Күні: 23.01.2011
| Комментарии (1)
|
Бөгенбай батыр (1680-1778) - Қазақ
жауынгерлері арасында зор беделге ие болған, сондықтан оны халық
Қанжығалы Бөгенбай деп атап кеткен. Сырдария өзенінің жағасында дүниге
келіпті. Оның атасы – Әлдекүн, әкесі Ақша қанжығалы руы ішінде белгілі адамдар
болған. Әз Тәуке хан оның әкесіне 80 мың сарбаздардан тұратын әскерге
қолбасшы болуды сеніп тапсырған. Ол сонымен қатар, өнерлі адам болған. Ұсталық өнермен айналысып,
соғыс қару-жарақтарын жасаған. Бойында ақындық, айтыскерлік өнері
болған. Әкесінің өнері баласына дарыған. Бала кезінен қазақ даласының
шешендік өнерін бойына сіңіріп өскен ол жігіт шағында ауылдарға барып,
ру арасындағы дауларды шешіп, билердің құрылтайларына қатысқан. Өзіне
жақын адамдардан отряд құрып, кейін елде «Қанжығалының қырық батыры» деп
аталып кеткен. Толығырақ
|
Райымбек Түкеұлы (1705-1785) – жоңғар басқыншыларына қарсы шайқастарда атамекенін жаудан азат еткен батыр әрі әулие, қолбасшы. Батыр қазіргі Алматы облысында туған. Ұлы жүз Албан ішіндегі Алжан
руының Сырымбет тармағынан. Атасы Хангелді батыр 18-ші ғасырдың 1-ші
жартысында жоңғарларға қарсы күресте аты шығып, 1733 жылы Төле, Қодар
билер, Сатай, Бөлек батырлармен бірге Ұлы жүз қазақтары атынан орыс
патшайымы Анна Иоановнаға елші жіберген. Райымбек
17 жасында жоңғар басқыншыларына қарсы күресте ерлік көрсетіп, батыр
атанған. Қалмақтың Бадам, Қорын, Ағанас, Секер, т.б. хан, ноян
батырларын жекпе-жекте жеңіп, Қаратау өңірі мен Жетісуды жаудан азат
етуге басшылық жасағандардың бірі болған. Торайғыр және Сөгеті таулары
аралығындағы «Ойрантөбе» деген жерде өткен шайқаста ерекше көзге түскен. Толығырақ
|